قرآن کریم از چیزهایی که انسان به آنها علاقه و وابستگی دارد ـ که از جملة آنها همسران و فرزندان و اشیا و اسباب دیگر زندگی هستند ـ به "متاع دنیا" تعبیر نموده است: "زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَ َتِ مِنَ النِّسَآءِ وَالْبَنِینَ وَالْقَنَـَطِیرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالاْ ئَنْعَـَمِ وَالْحَرْثِ ذَ َلِکَ مَتَـَعُ الْحَیَوَةِ الدُّنْیَا وَاللَّهُ عِندَهُو حُسْنُ الْمَ ئ‹َابِ ;(آلعمران،14) محبت امور مادی از زنان و فرزندان و اموال هنگفت، از طلا و نقره و اسبهای ممتاز و چهارپایان وزراعت، در نظر مردم جلوه داده شده است ]تا در پرتو آن، آزمایش و تربیت شوند، ولی[; اینها ]در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل میدهند،[ سرمایة زندگی پست ]مادی[ است، و سرانجام نیک ]و زندگی والا و جاویدان[، نزد خدا است."
از آن جا که انسان، دارای غرایز و تمایلات و نیازهای گوناگونی است، به همین جهت برای ارضای آنها و رفع احتیاجاتش به دستیابی متوسّل میشود خداوند نیز این اشیای مذکور در آیه را به همین منظور برای او فراهم کرده است. واضح و روشن است، چیزی که غریزة انسان را ارضا و نیازهای او را برطرف کند، انسان به آن علاقه پیدا میکند; به طور مثال، غریزة جنسی، یکی از عواملی است که انسان را به ازدواج متمایل ساخته و به همسر علاقهمند میکند، و غریزة گرسنگی و تشنگی، او را به خوردن و خوردنیها و نوشیدنیها علاقهمند میسازد; همة اینها، تأمین کنندة حیات و زندگی دنیایی بشر هستند; به همین جهت قرآن آنها را "متاع دنیا" نامیده است. علاقه و وابستگی انسان به اشیایی که او را در ادامة زندگی کمک میکنند و یا در آرامش و رفاه خاطر او مؤثر هستند، صحیح و به جا است.
مادامی که انسان از آنها در مسیری که مورد رضایت الهی است، استفاده کنند.
علاقه معتدل به همسر و اشیای دیگر ـ نه در این آیه و نه در هیچ آیة دیگری ـ در قرآن، مورد نکوهش واقع نشده است، زیرا: 1. پیشبرد اهداف معنوی، بدون وسایل مادی ممکن نیست. 2. قانون شریعت، هرگز بر ضد قانون خلقت و آفرینش نمیتواند باشد; آنچه زشت و نکوهیده است، عشق و علاقة افراطی به این امور میباشد که حتی ممکن است به مرحلة پرستش هم برسد; البته این آیه و آیات دیگر نشان میدهد که علاقة انسان به همسر، بسیار قویتر و عمیقتر است، زیرا در آیهای که ذکر شد، خداوند ابتدا از علاقهمندی انسان نسبت به همسر شروع میکند و اشیای دیگر بعد از آن قرار داده است. در آیهای، به وابستگی تنگاتنگ زن و شوهر اشاره کرده میفرماید: "هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ:(بقره،187) آنها لباس شما هستند و شما لباس آنها. ]هر دو زینت یکدیگر و سبب حفظ یکدیگرید[" و این تعبیر، نشان دهندة مرتبة شدید وابستگی و علاقه است. در این باره کافی است که بدانیم عوامل مختلفی در علاقة انسان به همسر نقش دارد: یکی از آن عوامل که به تنهایی از تمام عوامل دیگر در تشکیل علاقههای انسان، قویتر است، غریزة جنسی است; و این همان است که "روان کاوان" میگویند: غریزة جنسی، از نیرومندترین غرایز انسان است. تاریخ معاصر و گذشته نیز تأیید میکند که سرچشمة بسیاری از حوادث اجتماعی، طوفانهای ناشی از این غریزه بوده است.
(تفسیر نمونه، آیة اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 2، ص 458، نشر دارالکتب الاسلامیة.)
پاسخگویی
زنده
:جستجو