در مورد زیبایی و زشتی فرزندان نباید نقش پدران و مادران را نادیده گرفت چرا که یکی از علت‌های عمده‌، علاوه بر مسایل ژنتیکی رفتار و عملکرد پدر و مادر در هنگام بارداری و تغذیه جنین می‌باشد که باعث زشتی یا زیبایی کودک می‌گردد; بنابراین هر یک از زیبایی یا زشتی علت خاصی دارد که تغذیه‌های ناصحیح‌، نسل‌های گذشته‌، افراد جامعه و اراده پدران و مادران در آن مؤثر بوده و باعث شده این‌گونه افراد در جامعه پیدا شوند.

در موارد زشتی که افراد از آن رنج می‌برند، نوزادان بی‌گناهند. علت آن والدین و کسانی هستند که آگاهانه یا ناآگاهانه باعث شده‌اند که این افراد، زشت رو، به دنیا آیند و این‌، اثر ذاتی و بازتاب عمل آن‌هاست‌; امّا از آن‌جا که خداوند رحمان و رحیم است‌، برای افرادی هم که به عللی در دنیا گرفتار این نوع مشکلات ناخواسته می‌شود، وظیفه و اجر و پاداشی خاص قرار داده است که اگر وظایف خود را انجام دهند و گناه نکنند، سختی‌های آنان به بهترین وجه جبران خواهد شد به گونه‌ای که صد در صد راضی خواهند شد; "إِنَّمَا یُوَفَّی الصَّـَبِرُون‌َ أَجْرَهُم بِغَیْرِ حِسَاب‌ٍ; (1) بی‌تردید، صابران‌، اجر و پاداش خود را بی‌حساب دریافت می‌دارند."(2)

واژة "جمال‌"، "جمیل‌"، "جمیلاً" در چهار آیه و "زینت‌" در 46 آیة قرآن آمده است‌. قرآن این مسئله را با توجه به کل آفرینش که با جمال و زیبایی آمیخته است‌، مطرح کرده است‌; مثلاً می‌فرماید: "برای شما در چهارپایان آن‌گاه که آن‌ها را از چرا گاه بر می‌گردانید و هنگامی که به چراگاه می‌برید زیبایی است‌." (3) و در مورد آن‌چه بر روی زمین است‌، می‌فرماید: "إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَی الاْ ?َرْض‌ِ زِینَة‌ً لَّهَا لِنَبْلُوَهُم‌ْ أَیُّهُم‌ْ أَحْسَن‌ُ عَمَلاً." (4) و نیز دربارة زیبایی معنوی می‌فرماید: "وَ لَـَکِن‌َّ اللَّه‌َ حَبَّب‌َ إِلَیْکُم‌ُ الاْ ?ًِیمَـَن‌َ وَ زَیَّنَه‌ُ فِی قُلُوبِکُم‌ْ." (5) و... .

زیبایی‌گرایی یکی از تمایلات اصیل و فطری در وجود انسان است‌.

 قرآن کریم طبق فطرت انسان سخن گفته است‌. اسلام زیبایی و جمال را در انسان تأیید کرده است‌; اعم از زیبایی حسی‌، مانند منظره‌های زیبا، زیبایی کلامی مانند شعر حافظ، زیبایی فکر یا عقلانی‌، مانند استدلال‌های خداشناسی‌، زیبایی قلبی و معنوی‌، مانند نماز. ـ فطرت یکی از تمایلات طبیعی انسانی است که قرآن مورد توجه قرار داده و به راه‌های صحیح و بی‌خطر هدایت نموده است‌;

ملاک حسن استفاده از زینت‌ها این است که به شکلی با خدا و مبدأ و معادِ انسان ارتباط پیدا کند. در این صورت‌، تزیین و تجمل‌، نه تنها یک کار پسندیده اجتماعی‌، بلکه محبوب خداوند و دارای ارزش عبادی خواهد بود. به تعبیر دیگر، جمال کامل و زیبایی همه جانبه‌، زمانی به دست می‌آید که فرد با وجود زیبایی طبیعی و تجمل ظاهری‌، واجد جمال معنوی و سجایای اخلاقی باشد; چنین شخصی محبوب واقعی و دلپذیر عموم مردم و همه جا مورد تکریم و احترام است‌.

 امام صادق‌می‌فرماید: "امیرالمؤمنین‌به ابن‌عباس به مناسبتی‌ بعد از قرائت آیة "قُل‌ْ مَن‌ْ حَرَّم‌َ زِینَة‌َ اللَّه‌ِ الَّتِی‌َّ أَخْرَج‌َ لِعِبَادِه‌ِ وَ الطَّیِّبَـَت‌ِ مِن‌َ الرِّزْق‌ِ" (6) فرمود: "فان الله جمیل یحب الجمال ولکن من حلال‌. (7)

قرآن و روایات در ابعاد گوناگون‌، این مسئله را مورد بحث قرار داده است‌.

از آن‌جا که امکان بررسی همه ابعاد، در این جا نیست‌، بخشی از منابع قرآنی و روایی را ذکر می‌کنیم‌; به این امید که پرسشگر گرامی بحث تفصیلی را در کتب تفسیری پی‌گیری نماید.

جمال و زینت‌های دنیوی‌: کهف‌، 7 / نمل‌، 60 / نحل‌، 14 / ملک‌، 5 / اعراف‌، 31 ـ 32.

زینت‌ها در جهان دیگر: فاطر، 32 / رحمن‌، 53 و 67.

جمال‌های انسانی در بهشت‌: صافات‌، 49 / رحمن‌، 73 / طور، 24 / واقعه‌، 17 / دهر، 19.

جمال و زیبایی معنوی‌: حجرات‌، 7.(همان‌، ج 33 ـ 35، ص 242 / ر.ک‌: اخلاق در قرآن‌، آیة‌الله مصباح یزدی‌، ص 287 ـ 298 / زن در آینة جمال و جلال‌، آیة‌الله جوادی آملی‌، ص 26 ـ 27، نشر اسرأ.)

پاورقی:

1)     سوره زمر،آیه 10

2)     ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیة‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 1، ص 524 ـ 535، دارالکتب الاسلامیة / مجموعه آثار، شهید مطهری‌، ج 1، ص 115، انتشارات صدرا

3)     سوره نحل‌،آیه6

4)     سوره کهف‌، 7آیه

5)     سوره حجرات‌، آیه7

6)     اعراف‌، 32

7)     بحارالانوار، علامه مجلسی‌;، ج 33 ـ 35، ص 242، ح 623، داراحیأالتراث العربی‌