آیات شفاعت را مى توان به چهار دسته تقسیم نمود:

1_ به طور مطلق شفاعت را نفى مى کند، مثل آیه 48 بقره و آیه 254 بقره و 48 مدثر.

2_ آیاتى که شفیع را منحصراً خدا معرفى مى کند،‌مثل آیة 4 سجده و 44 زمر.

3_آیاتى که شفاعت را به اذن و فرمان خدا مشروط مى کند، مثل آیه 23 سبا.

4_ آیاتى که براى «شفاعت شونده» شرایطى را بیان کرده است. برخى از این شرایط جنبه اثباتى دارد مثل پذیرفته شدن در پیشگاه خدا و جلب رضایت و خشنودى حضرت حق تعالی؛ یعنى شفاعتِ شفاعت کنندگان شامل حال کسانى مى شود که بتواند رضایت خدا را جلب نماید، مثل آیة 28 انبیا، یا پایبندى به عهد و میثاق الهى را یکى از شرایط قبولى شفاعت دانسته است.

برخى شرایط جنبه سلبى دارد،(1) مثل: «ما لظالمین من حمیم و لا شفیع یطاع».(2)

از بررسى مجموع آیات شفاعت نتیجه گرفته مى شود که «منظور از آیات نفى کننده شفاعت این است که کسى به صورت استقلالی چنین حقى ندارد، چنانکه در آیه الکرسى مى خوانیم: «من ذالّذى یشفع عنده إلاّ باذنه». و منظور از آیات اثبات کننده این است که اصلاً و ذاتاً شفاعت براى خدا است و براى غیر خدا به اذن او است؛ یعنى این مقام ممکن است براى غیر خدا باشد اما با اذن و اجازه‌ او».(3)

به دیگر عبارت: از بیانات قرآن استفاده مى شود که:

1- با توجه به مضمون آیات" شفاعت شافعان مسلّم و قطعى است.

2- شفاعت بى قید و شرط نیست، بلکه شرایطى دارد؛ از نظر جرمى که درباره آن شفاعت مى شود؛ ونیز شخص شفاعت شونده و شفاعت کننده چه کسانی می توانند باشند.

با بررسى قیود و شرایط  فلسفه شفاعت روشن مى شود.(4)

در روایات نیز موضوع شفاعت  و شفاعت کننده گان و شونده گان باصراحت بیشتر و با تفصیل و بیان جزئیات ذکر شده است.

 (1) تفسیر نمونه، ج1، ص 228 – 226، ذیل تفسیر آیه‌ 48 بقره.

(2) غافر (40) آیة 18.

(3) تفسیر المیزان، ترجمة آیت الله مکارم شیرازی،‌ج1،‌ چاپ پنجم، ص 208.

(4) تفسیر نمونه، ج1، ص 228.